In het Marinemuseum in Den Helder presenteert de Stichting Oorlogsgetroffenen in de Oost (SOO) ruim 1800 vertaalde registratiekaarten van marinemensen die tijdens WOII Japans krijgsgevangene (“prisoner of war”, POW) zijn geweest. De presentatie van de vertaalde registratiekaarten vindt plaats op vrijdag 14 augustus tussen 11.00 en 12.00, de dag voor de herdenking van de capitulatie van Japan.
Ongeveer 47.000 krijgsgevangenen en bijna 90.000 Nederlandse en Indonesische burgers werden geïnterneerd in Japanse kampen tot het eind van de Tweede Wereldoorlog in Azië, waarvan naar schatting ruim 4.000 militairen van de marine en andere zeevarenden. Sommigen kwamen niet terug na de oorlog, veel overlevenden spraken niet over hun ervaringen tijdens de oorlog en vertelden hun families weinig. De Stichting Oorlogsgetroffenen in de Oost heeft nu 1803 registratiekaarten van marinemensen van het Japans naar het Engels vertaald en stelt de vertalingen via haar website ter beschikking aan de nabestaanden.
Het Japanse militaire bestuur heeft van alle krijgsgevangenen registratiekaarten bijgehouden. Zij volgde het Verdrag van Den Haag (Convention on the Laws and Customs of War on Land, 1899) en richtten in 1941 het Japanse Informatiebureau voor krijgsgevangenen, als onderdeel van het Ministerie van het Leger. Het Japanse Informatie Bureau en het Krijgsgevangenen Administratie Bureau waren verantwoordelijk voor alle administratie van en communicatie over de geallieerde krijgsgevangenen tijdens de oorlog. In tegenstelling tot de algemene verwachting werden niet alle Japanse documenten door de Japanse Keizerlijke Leger en Marine aan het einde van de oorlog vernietigd en zijn veel historische documenten echter bewaard gebleven, waardoor het mogelijk is om toch informatie te verkrijgen over verloren familieleden.
Na de capitulatie in 1945 werd het informatiebureau voortgezet als het “1st & 2nd Repatriation Bureau” en uiteindelijk verplaatst naar het Japanse Ministerie van Welzijn. De in totaal 47.818 kaarten, die tot 1955 zijn bijgewerkt, werden in 1955 officieel overgedragen aan de Nederlandse overheid. De kaarten bieden een schat aan informatie maar waren door de Japanse taal moeilijk toegankelijk. Met behulp van Japanse specialisten van SOO en het POW Research Network Japan is deze barrière nu verdwenen en kunnen nabestaanden en onderzoekers kennis nemen van deze belangrijke informatiebron. Veel oud-krijgsgevangenen wilden na het einde van de Tweede Wereldoorlog niet praten over hun ervaringen of vonden geen luisterend oor.
De Japanse krijgsgevangenregistratiekaart bevat basisinformatie als naam, geboortedatum, nationaliteit, naam van beide ouders, plaats van herkomst (geboorteplaats), contactadres. De kaart geeft ook details over de krijgsgevangene tijdens de Tweede Wereldoorlog: beroep, rang, eenheid, krijgsmachtdeel, stamboeknummer, plaats en datum van krijgsgevangenschap. Naast deze basis informatie toont de kaart ook allerlei indicaties van kamplocaties, kampnummers en transferdata. Op de achterzijde van de kaart is diverse informatie opgenomen met meer detail-informatie over de geschiedenis van de internering.
De Stichting Oorlogsgetroffenen in de Oost – met Japanse archieven en contacten – werd in 2012 opgericht en is een non-profit organisatie. De stichting stelt zich als doel om Japans archiefmateriaal beschikbaar te stellen voor slachtoffers van de Japanse bezetting in Nederland. SOO ondersteunt Japans-Indische nakomelingen met hun zoektocht naar hun biologische vader. De stichting zet zich tevens in voor intensievere samenwerking op het gebied van onderzoek met betrekking tot de Tweede Wereldoorlog op academisch/wetenschappelijk niveau tussen Nederland en Japan.
Bron: Mindef
Stichting Oorlogsgetroffenen in de Oost (www.s-o-o.nl)
