Voorstanders van het systeem van het ZZP paradijs halen meestal het Duitse voorbeeld aan, daar zou dat immers prachtig werken. Duitse vakbonden echter, zien alleen maar vormen van onstabiele, onzekere, slecht betaalde tijdelijke tewerkstelling meer regel dan uitzondering worden.
“Super toch! Eén baan om de verzekering te betalen, één voor het eten en één voor de benzine om naar de andere twee banen te rijden!”
Arbeid moet voor de mensen een waardig leven en maatschappelijke deelname mogelijk maken. Tel daarbij de vele prijsverhogingen in het dagelijkse leven zoals huur, energie en belastingen. Steeds meer werkenden kunnen van hun arbeid echt niet meer leven. Ondertussen wijkt een derde van het arbeidscircuit elke dag meer en meer af van de normale arbeidsovereenkomsten.
Dat is het gevolg van de hervormingen en akkoorden op de arbeidsmarkt van het voorbije decennium. Die zijn tot stand gekomen via Balkenende 1 en in Duitsland bijvoorbeeld via de “Agenda 2010” van de toenmalige rood-groene Bondsregering (1998-2005). Beiden hebben gezorgd voor een groeiende sector van minimum loonarbeid, mini-jobs, mini kredieten, stagiaires, uitzendkrachten en kleine zelfstandigen.
De lonen van deze werknemers liggen gemiddeld duidelijk onder de normale geldende arbeidsovereenkomsten. Bijna de helft van deze werkenden heeft een brutoloon dat onder de minimumgrens ligt en het wordt steeds erger. Ook vele gangbare loonafspraken (ARBO regelgeving) kunnen geen leefbaar bestaan meer waarborgen.
De bestaande wetgeving stelt de druk op de lonen voor als een nobele zaak, maar ondertussen verdienen zowat anderhalf miljoen mensen in Duitsland zo weinig op hun werk, dat ze op Hartz IV aangewezen zijn (de commissie Hartz voerde in 2005 een nieuwe reeks maatregelen in die werkloosheidsuitkeringen en bijstandsregelingen nog moeilijker maakten. red). Deze verschuiving kost de Duitse Staat ongeveer 11 miljard euro per jaar, uiteraard betaald door de belastingbetaler die op die wijze de loondumping van de werkgevers financiert.
Ondertussen kan de werkgever, daarbij door de wet gesteund, zeer flexibel omspringen met zijn arbeidskrachten en er zich ook gemakkelijk van ontdoen. De hervormingen op het vlak van de arbeidsmarkt zouden een banen explosie teweegbrengen. Maar uiteindelijk werd enkel de bestaande arbeid in alle stilte verder verdeeld en goedkoper gemaakt. De gevolgen wegen economisch zwaar: de zogenaamd vaste arbeidskrachten lopen een hoger risico om hun job in crisistijd te verliezen.
Vooral de uitzendbureaus (verkapte koppelbazen) zorgen ervoor dat het werkvolk in een bedrijf wordt opgesplitst in een kerngroep en randgroepen. Daar bovenop boeken de sociale zekerheidssystemen een wrang verlies aan inkomsten. De ontregelde arbeidsmarkt zorgt er tegelijkertijd voor dat meer en meer mensen zich als zelfstandige vestigen, het liefst als ZZP.
Sinds 2000 is de groep zelfstandigen zonder personeel toegenomen. Ook in 2013: ze zijn nu met meer dan 728.000 (2012) en 60% daarvan zijn vrouwen. Zij hebben weliswaar geen baas boven zich, maar zij genieten evenmin van sociale bescherming en zekerheid zoals werknemers. Zij moeten zich handhaven op de arbeidsmarkt en vechten voor opdrachten. 30% van deze zelfstandigen (40% bij de vrouwelijke zelfstandigen) moeten het doen met minder dan 1100 euro netto per maand.
Mening ODB
De ODB wijst elke praktijk van onzekere tewerkstelling af en maant de politieke verantwoordelijken aan daadwerkelijke stappen te ondernemen. Het moet worden tegengegaan dat meer en meer mensen in arbeidscontracten die weinig of geen sociale bescherming bieden worden weggedrongen. De ODB wil dat ZZP-ers en tijdelijke arbeidscontracten met loonminima worden omgezet in een tewerkstelling die bestaanszekerheid inhoudt. Uitzendarbeid, tijdelijke opdrachten en andere onzekere tewerkstellingsformules mogen geen regel worden. Het moeten uitzonderingen blijven.
Bron: Ver.Di (Vereinte Dienstleistungs Gewerkschaft )
Viona Westra.
