De website www.archiefvantranen is het gevolg van een tweedelige documentaire-serie ‘Archief van Tranen’, die Pia Media gemaakt heeft voor Omroep MAX. In deze documentaires worden vrijwel onbekende massamoorden op burgers met de Nederlandse nationaliteit belicht, die plaatsvonden in de periode augustus 1945 tot maart 1947 in het voormalig Nederlands-Indië. Deze periode staat bekend als de Bersiap.
De Bersiap, was een periode van moordpartijen op Nederlanders door Indonesische jongeren kort na de Japanse capitulatie in 1945 Deze dossiers over de vrijwel onbekende massamoorden op burgers met de Nederlandse nationaliteit, direct na de oorlog in Indië zijn toegankelijk en staan online.
Het stak de initiatiefnemers van de website dat de standrechtelijke executies door een aantal Nederlandse militairen onder leiding van kapitein R. P. P. Westerling zo veel aandacht krijgen, terwijl de Bersiap volgens hen wordt doodgezwegen. Tijdens eerder historisch onderzoek is gesteld dat zo’n 20.000 Nederlandse burgers –de meesten van hen waren vrouwen en kinderen– kort na de bevrijding omgebracht zijn. Dat is een veelvoud van het aantal slachtoffers dat Westerlings korps speciale troepen maakte.
„De vrachtwagen voor ons kwam klem te zitten. Hij werd in brand gestoken. Een moeder gooide haar kind uit de auto, in de hoop dat dat het zou overleven. Het werd op een bamboespies gestoken en weer bij de moeder in de brandende vrachtwagen gegooid. De geluiden, die geuren, die beelden, die blijven mij bij.”
„Uit de vele reacties die wij van slachtoffers en nabestaanden ontvangen, blijkt hoezeer het hen kwetst dat hun verhaal in de reguliere pers niet of nauwelijks is terug te vinden, maar dat er wel direct krantenkoppen verschijnen vanwege Westerling, gevonden foto’s, of een militair die bekende aan executies deel te hebben genomen”.
Voor de Nederlanders, die nog niet bekomen waren van de ontberingen in de interneringskampen, was de Bersiap een angstige tijd. De Japanners die hen eerst bewaakten, moesten hen nu vaak “beschermen” tegen groepen Pemuda’s, Indonesische jongeren die elkaar opriepen door met een stuk ijzer op de lantaarnpalen te slaan. De moordpartijen werden in de hand gewerkt door uitzendingen van Radio Pemberontak, waarin openlijk werd opgeroepen tot het uitroeien van alle ”belanda’s” (Nederlanders) en ”anjing belanda’s” (Nederlandse honden; waarmee de Indo’s werden bedoeld).
Een belangrijke bron voor de nieuwe website waren documenten van de weduwe van Jack Boer. Met een spectaculaire actie wist hij destijds 2384 Nederlanders uit de Werfstraatgevangenis in Surabaya te halen die ten dode waren opgeschreven.
Het is ronduit teleurstellend dat de Nederlandse regering geen inhoudelijke, sturende of begeleidende rol wenst te spelen in een onderzoek naar het gebruik van geweld tijdens de dekolonisatie van Nederlands-Indië. Het zou zomaar een uitstekende gelegenheid zijn om ook de Bersiap te onderzoeken.
Ook bij de instituten die in 2012 om het onderzoek hadden gevraagd, zeggen de initiatiefnemers van de website aandacht te missen voor de gruwelijkheden die tegen de Nederlandse bevolking in Indië werden bedreven. „Er moet een onderzoek komen naar de 20.000 Nederlandse slachtoffers, de omstandigheden waarin zij omkwamen en de rol van de Nederlandse, Engelse en Indonesische autoriteiten in deze periode.”
Bron: www.archiefvantranen.nl
