In de documentaire ‘Zwarte Zwanen, gokken met uw pensioenpremie’ van de omroepvereniging MAX worden de beleggingen van pensioenfondsen en de kosten die daaraan verbonden zijn, onder de loep genomen. Pensioenfondsen moeten beleggen om tegen een zo laag mogelijke premie een pensioen te bieden.
Risico en rendement
Pensioengeld dat niet wordt belegd, levert tot 60% minder pensioenuitkering op. Sparen of het geld wegstoppen in een oude sok levert nu eenmaal veel minder op. Beleggen is dus noodzakelijk, maar bij beleggen hoort risico. Dat beleggingsrisico wordt beheerst en weloverwogen genomen, passend in de lange termijn-beleggingsstrategie van het pensioenfonds.
Het is eenzijdig om alleen naar de kostenkant van pensioenbeleggingen te kijken. Het gaat inderdaad om grote bedragen, maar die moeten ook in perspectief worden gezien. Pensioenen worden immers met name betaald uit de opbrengst van beleggingen. En die rendementen zijn doorgaans goed. Zo heeft ABP in 2012 een rendement gemaakt van 13,7% – een groei van het vermogen met 35 miljard euro – en is het 20-jaars gemiddelde rendement van het fonds zo’n 7%. Een simpel rekensommetje. Een ABP-deelnemer heeft in 2012 z’n 100 euro zien stijgen tot 113,70 euro, terwijl de kosten voor deze vermogenstoename 73 cent bedroegen.
Kosten en transparantie
Nederlandse pensioenfondsen zijn desalniettemin hard bezig (en lopen wereldwijd voorop) met kostenbeheersing en transparantie over kosten. Grote pensioenfondsen als ABP geven in hun jaarverslag inmiddels tot in detail inzicht in hun kosten en de wijze waarop zij deze willen beheersen. Er is bij hen geen sprake van ‘verborgen kosten’. Alle kosten komen in beeld, zowel de interne als externe, zowel de feitelijke als de soms geschatte (transactie-)kosten. Momenteel wordt ook bekeken welke externe mandaten (uitgevoerd door veelal buitenlandse partijen) kunnen worden uitgevoerd door de eigen uitvoerder. Ook dit kan een substantiële besparing opleveren.
Hoge beloningen
ABP heeft moeite met de soms hoge beloningen die door (vooral buitenlandse) externe beleggers worden verdiend. We trachten die in onderhandelingen bij nieuwe contracten te verlagen. Ook waken we ervoor dat de beloningen geen verkeerde prikkels geven, bijvoorbeeld om te veel risico te nemen. Het is echter ook zo dat tegenover de hoge beloningen ook hoge rendementen staan. Dat is de keerzijde. Alleen maar kiezen voor de goedkoopste oplossing en daarmee wellicht een lager rendement, kan daardoor uiteindelijk slecht uitpakken voor gepensioneerden en deelnemers. We letten daarom altijd goed op de relatie tussen beloning en rendement.
Verantwoordelijkheid
Rendement is belangrijk, maar niet ten koste van alles. Een uitgebreid beleid om verantwoord te beleggen zorgt voor inzicht in en mogelijk bijsturen van effecten van de beleggingen op milieu, maatschappij en behoorlijk bedrijfsbestuur. Waar met pensioengeld de wet wordt overtreden, wordt opgetreden, waar ook ter wereld. Onze beleggers realiseren zich terdege welke verantwoordelijkheid zij hebben door te werken met (collectief) pensioengeld. Vaak is voor hen juist deze maatschappelijke taak de drijfveer tot handelen. Het gaat niet over de miljarden zelf, maar juist om die 800 à 900 euro die de gepensioneerde onderwijzer of ambtenaar gemiddeld maandelijks op zijn of haar rekening moet krijgen om van te kunnen leven.
Complexiteit
De financiële wereld is de laatste decennia zeer complex geworden. Uit de financiële crisis is de les getrokken dat dit ook een keerzijde heeft. Daarom hebben we in het afgelopen jaar het programma ‘Beheerst versimpelen’ doorgevoerd, waarbij een grotere eenvoud en transparantie is doorgevoerd in de beleggingsstructuren en -producten. Dat programma werpt momenteel zijn vruchten af. (tot zover het commentaar van het ABP)
[box] Mening ODB
De reactie als deze van de Stichting ABP is natuurlijk te verwachten. Maar het ABP laat in haar berichtgeving de oorzaak weg van alle rumoer rondom de pensioenfondsen. En dat is dat er enorme bedragen achter de schermen via onduidelijke constructies wegvloeien. De Nederlander is hiervoor gevoelig zeker als hij/zij de broekriem aan moet halen. Het elkaar douceurtjes toespelen is ook een aardige.
Het ABP zegt daarover dat hoge beloningen ook hoge rendementen opleveren De ODB vindt dit flauwekul. Goed onderhandelen met zakenpartners en transparant zijn naar de pensioenspaarders is de remedie in deze. [/box]
