Een voetbalovertreding kan een korporaal der eerste klasse mogelijk de militaire kop kosten. Door een fout uitgepakte sliding op het voetbalveld, heeft Defensie hem nu als “staatsgevaarlijk” bestempeld. Ook een moeder in Rusland ontspringt de dans niet als ook zij het predicaat staatsgevaarlijk krijgt opgeprikt.
Wanneer wordt je eigenlijk als staatsgevaarlijk beschouwd? Daar gaat een veiligheidsonderzoek aan vooraf als onderdeel van de sollicitatieprocedure voor een vertrouwensfunctie. Voor een vertrouwensfunctie heeft u een Verklaring van Geen Bezwaar (VGB) nodig. De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) of de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) doet eerst een veiligheidsonderzoek. In dat onderzoek bekijkt de AIVD of de MIVD of u bij aanstelling een risico vormt voor de staatsveiligheid of andere staatsbelangen. Het administratieve onderzoek bestaat uit het controleren van uw gegevens in de systemen van de AIVD en de MIVD. En de systemen van onder andere gemeente, politie en justitie. Ook uw financiële situatie kan onder het onderzoek vallen. Daarna geeft de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties of de minister van Defensie een VGB.
Alle militaire functies zijn vertrouwensfuncties. Dus een militair zonder VGB kan niet functioneren binnen de organisatie omdat hij geen vertrouwensfuncties kan uitoefenen. Herplaatsing is ook niet van toepassing en de enige mogelijke optie lijkt dus ontslag.
Een VGB wordt niet geweigerd als uit het onderzoek geen bezwaren naar voren komen tegen uw aanstelling. In dat geval geeft de minister een VGB af. Komen wel bezwaren naar voren, dan geeft de minister u geen VGB of trekt een eerder afgegeven VGB in. Redenen hiervoor kunnen zijn:
- U bent in het verleden veroordeeld voor een strafbaar feit. Bij de beoordeling van die gegevens kijkt de AIVD of de MIVD naar:
- de aard van de gegevens;
- de ouderdom van de gegevens;
- de aard en zwaarte van de misdrijven;
- de zwaarte van de opgelegde straf;
- aantal gegevens;
- de leeftijd (misschien is sprake van een jeugdzonde).
- U neemt deel aan of steunt staatsgevaarlijke en antidemocratische activiteiten.
- Er kwamen overige persoonlijke gedragingen of omstandigheden in het onderzoek naar voren. Bijvoorbeeld verslavingen, financiële kwetsbaarheden, leugenachtig of heimelijk gedrag, niet-integer gedrag, onverantwoord en risicovol gedrag.
(zie ook Zonder VGB geen Baan!)
Het (militair) strafrecht en het bestuursrecht lopen naast elkaar. Dit betekent dat bij een strafbaar feit naast de aangifteplicht uit het militair strafrecht ook een rechtspositionele maatregel kan worden genomen. Ook zouden de omstandigheden van het geval steeds goed in het oog gehouden worden. Daarnaast geldt dat handelingen van bestuursorganen altijd moeten voldoen aan de algemene beginselen van behoorlijk bestuur. Dus toepassing van het zorgvuldigheidsbeginsel met eisen aan de wijze waarop een besluit wordt voorbereid en genomen:
- het horen waarbij de militair/burgerambtenaar in de gelegenheid wordt gesteld zijn/haar zienswijze kenbaar te maken;
- het verbod van willekeur dat zorgt dat – voor een besluit wordt genomen – alle in aanmerking komende belangen tegen elkaar worden afgewogen;
- het evenredigheidsbeginsel, dat zorgt dat de nadelige gevolgen van een besluit niet onevenredig zijn in verhouding tot de met het besluit te dienen doelen;
- volgens het motiveringsbeginsel dient een besluit te berusten op een deugdelijke motivering;
- en volgens het vertrouwensbeginsel waarbij het bestuur het vertrouwen, dat het (zelf) heeft opgewekt, niet mag beschamen.
De uiteindelijk op te leggen rechtspositionele maatregel is altijd een afweging van de organisatiebelangen, de individuele belangen en de bijzondere feiten die ten grondslag liggen aan het dossier.
Je zou dus denken dat alles goed is afgedekt. Maar toch, een zeer vervelend maar opzetloos incident op het voetbalveld, dat eindigt met een veroordeling bij de rechter, kan er dus toe leiden dat een Afghanistan-held zijn of haar baan verliest omdat het belangrijke papiertje wordt ingetrokken. Uiteraard laat deze korporaal het er niet bij zitten en vecht tegen dit onrecht.
Op dezelfde dag lees ik in de krant een stuk over een Russische moeder die staatsgevaarlijk zou zijn omdat zij aan Oekraïne zou hebben gemeld dat Russische militairen mogelijk die kant op waren gegaan … de kazerne waar zij naast woont was ineens helemaal verlaten. En dit terwijl Rusland bij hoog en bij laag volhoudt dat het land niets van doen heeft met het conflict in buurland Oekraïne. Dus hoe kan deze vrouw nu landverraad hebben gepleegd.
Het lijkt dus niet uit te maken in welk land je woont of wat je allemaal uitvoert, als je iets doet wat de overheid niet zint krijg je ineens het stempel staatsgevaarlijk opgedrukt. De een raakt zijn baan kwijt en de ander zit opgesloten.
Bron: Telegraaf
www.rijksoverheid.nl
Ministerie van Defensie
