De vijand bevindt zich op slechts tientallen meters afstand en besloten wordt om luchtsteun in te roepen. Het bombardement komt aan op uiterste precisie. Joint Terminal Attack Controllers (JTAC) wijzen gevechtsvliegers vanaf de grond het doelwit aan. Als zichtbare erkenning voor de zware opleiding en het gevaarlijke frontliniewerk is een nieuw embleem in het leven geroepen. Deze 10 oktober 2016 voor het eerst uitgereikt aan een delegatie JTAC’ers en hun voorgangers, de Forward Air Controllers (FAC).
Werkdruk maximaal
De JTAC-opleiding vraagt veel van de cursisten. De deelnemers moeten contact onderhouden met meerdere vliegtuigen. Deze moeten exact de juiste coördinaten van doelwitten doorkrijgen. Dit gebeurt onder chaotische gevechtsomstandigheden terwijl een continue stroom aan aanvullende informatie binnenkomt. Tijdens de praktijkoefeningen worden daarom de moeilijkheidsgraad en werkdruk maximaal opgeschroefd. Dit om de stressvolle situaties zoveel mogelijk te benaderen.
Niet zonder risico
JTAC’er Bas zei hier vorig jaar het volgende over in het online magazine Landmacht: “Soms krijgen we steun van meerdere toestellen, die we allemaal naar een ander doel begeleiden. Daarbij bepaal ik wie waar vliegt en op welke hoogte. Ze moeten namelijk wel buiten het bereik van luchtafweergeschut blijven. Ondertussen maak ik met mijn laser operator Jurgen in rap tempo een plan van aanpak. Gebruiken we een laserstraal om het doel aan te wijzen of geven we alleen coördinaten door? Het meten van coördinaten is vrij snel gedaan, maar met laseren moet Jurgen z’n kop letterlijk een poosje boven het maaiveld uitsteken. Dat is niet altijd zonder risico.”
Nieuwe cursus veelomvattender
De huidige 13-weekse JTAC-cursus wordt gegeven door de School Grond-Lucht Samenwerking in Schaarsbergen. De opleiding is volgens kapitein Dennis Schotmeijer van de JTAC-instructiegroep anders dan de oude FAC-opleiding. “Hij is veelomvattender. Zo bevat deze meer complexe scenario’s, zoals het gecoördineerd uitvoeren van live schietoefeningen met luchtsteun en vuursteun vanaf de grond.”
Niet iedereen slaagt
Schotmeijer: “Het verwerken van alle informatie, de juiste keuzes maken en nog steeds presteren volgens de ‘close air support-standaarden’ vraagt om gedrevenheid en talent. Sommige vaardigheden die we vragen zijn niet altijd trainbaar. Dit is een van de redenen dat de opleiding als mentaal zwaar wordt ervaren.” Het is dan ook niet voor niets dat het slagingspercentage op 60% ligt. Jaarlijks levert de Belgisch-Nederlandse JTAC-cursus zo’n 15 geslaagden af. Zij gaan onder meer aan de slag bij fire support teams van de landmacht en het Korps Mariniers. Ook zijn een aantal plaatsen gereserveerd voor Belgische deelnemers.
Geschiedenis
De voorloper van de FAC’er ontstond tijdens de Eerste Wereldoorlog. Bij deze experimenten werden flares, vlaggen en andere markeerpunten gebruikt. De inzet van 11 Luchtmobiele Brigade in 1993 in Bosnië vormde voor Nederland het startsein van de FAC-opleiding. Uit missie-ervaringen in onder meer Irak en Afghanistan blijkt dat JTAC’ers vaak van doorslaggevend en levensreddend belang waren. Het embleem is met terugwerkende kracht bedoeld als erkenning voor alle FAC’ers en JTAC’ers.
bron: Mindef