Gedurende de laatste decennia zijn ongeveer 30.000 Nederlandse militairen uitgezonden naar het Midden-Oosten en Afrika. Tijdens deze uitzendingen zijn militairen naast de gevaren van gevechtshandelingen ook blootgesteld aan gevaarlijke stoffen, (ultra)fijnstof, giftige rook, luchtverontreiniging en metaaldeeltjes.
Naast directe gezondheidsschade, bijvoorbeeld als gevolg van gevechtshandelingen, zijn er ook later optredende gezondheidseffecten. Bijvoorbeeld PTSS of een toename in ademhalingsproblemen bij veteranen die zijn uitgezonden geweest naar het Midden-Oosten of Afrika.
Ademhalingsproblemen van veteranen zijn lastig toe te schrijven aan blootstelling aan één enkele stof of bron. Er is immers sprake van een continue blootstelling aan verschillende stoffen en bronnen. Naar onze mening is het daarom niet juist om voor elke stof of bron afzonderlijk te beoordelen of deze op zichzelf een aandoening heeft veroorzaakt. Er moet naar het complete samenstel van stoffen worden gekeken. Dat is de conclusie van recentelijk onderzoek in de Verenigde Staten.
“ER MOET NAAR HET COMPLETE SAMENSTEL VAN STOFFEN WORDEN GEKEKEN”
Volgens een bericht in de New York Times van 12 februari 2019, waren in de Verenigde Staten van 2007 tot 31 november 2018 ruim 11.000 verzoeken (waarbij een beroep werd gedaan op blootstelling aan de rook van burnpits) tot erkenning van een dienstverband ingediend. Volgens een woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van defensie is daarvan 2.318 keer dienstverband vastgesteld.
Een burnpit is een aangewezen gebied waar afval in de open lucht wordt verbrand, meestal gelegen binnen de grenzen van de compound. Alles werd op deze burnpits verbrand, zoals:
- huishoudelijk afval
- banden
- afgewerkte olie en smeermiddelen
- accu’s
- chemisch en medisch afval
- munitiedelen
- verf
- ontlasting
- metalen en aluminium blikken
- brandstof
- plastic en styrofoam
- rubber
- hout
- papier
- voedsel
- etc.
Het kan haast niet anders dan dat er in de rook van deze burnpits giftige stoffen hebben gezeten. In de VS is de discussie flink opgelaaid en hebben zich ruim 162.000 veteranen geregistreerd bij een daarvoor opgericht meldpunt.
Het voornaamste probleem met de verbranding van afval in de open lucht is de lage verbrandingstemperatuur waarbij dit plaatsvind. Bij burnpits komen meer schadelijke stoffen vrij dan bij gecontroleerde afvalverbranding in bijvoorbeeld een commerciële vuilverbrander. De hoeveelheid afval die moest worden vernietigd bij een uitzending was groot. Op Kandahar Airfield (KAF) alleen al werd bijvoorbeeld 90 ton per dag verbrand. Omdat de burnpits de enige manier waren om dit afval te verbranden, brandden ze dag en nacht. Ongeacht de windrichting.
Voertuigbewegingen, rook of wind: in de gebieden waar Nederlandse militairen in het Midden-Oosten of Afrika zijn of waren gelegerd, vindt continu blootstelling plaats aan (fijn)stof, al dan niet in combinatie met gevaarlijke stoffen. De rook uit burnpits bevat niet alleen gevaarlijke stoffen en fijnstof, die zowel korte als lange termijneffecten kunnen hebben op de gezondheid, maar ook metalen en (fijn)stof hebben nadelige effecten op de gezondheid.
Wat is het doel van het meldpunt burnpits?
- Volledige openbaarmaking van alle informatie over burnpits en blootstellingen aan gevaarlijke stoffen.
- Periodieke medische controle voor rekening van defensie voor alle (ex)militairen die zijn blootgesteld aan burnpits of gevaarlijke stoffen.
- Een onafhankelijk platform voor slachtoffers van burnpits en blootstelling aan gevaarlijke stoffen.
- Toegang tot rechtspositionele vergoedingen en financiering van rechtsbijstand.
- Verbod op het gebruik van burnpits, tenzij dat operationeel onvermijdelijk is en uitsluitend met toestemming van de Tweede Kamer.
Alle informatie over meldpunt burnpits is door Mr. Ferre van de Nadort gebundeld op één site. Deze bundeling heeft veel nieuwe informatie opgeleverd zoals onthullingen en nieuwe inzichten. Maar het dossier wordt nog lang niet gesloten. Alleen zo krijgen slachtoffers van burnpits en blootstelling aan giftige stoffen de erkenning die ze verdienen.
Binnen het collectief wordt informatie gedeeld, kennis gebundeld en juridische bijstand verleend. Zo staan we sterk. Daarmee zijn de burnpits op de politieke agenda gekomen en erkenning dichterbij dichterbij gebracht.
Bron: Mr Ferre van de Nadort
Foto: NIMH
fijnstof, giftige rook, luchtverontreiniging en metaaldeeltjes. ){kind=link}