Europa moet meer verantwoordelijkheid nemen voor de eigen veiligheid. Minister Ank Bijleveld-Schouten bracht deze vaak gehoorde stelling nog maar eens naar voren. “En wat mij betreft vergt dat actie van zowel de NAVO als de EU. Het moment is aangebroken de ambities hieromtrent concreet te maken.” De minister zei dit in Zagreb, waar de informele Raad Buitenlandse Zaken met de ministers van Defensie afgelopen 3 en 4 maart 2020 vergaderden.
Sterkere EU
Bijleveld pleitte voor het leveren van een evenwichtiger bijdrage van de Europese bondgenoten aan de NAVO én te werken aan een sterkere EU. “De geopolitieke situatie en de veiligheidssituatie dwingen ons tot die inzet op 2 sporen”, zo stelde zij.
Strategisch kompas
Een sterkere EU vergt meer concreet geformuleerde prioriteiten binnen het Gemeenschappelijk Veiligheids- en Defensiebeleid. Het is zaak daar als lidstaten in EU-verband sterk op te sturen. In dit kader noemde Bijleveld de ontwikkeling van een zogenaamd “strategisch kompas. Hierop willen de lidstaten in de komende periode gezamenlijk inzetten, als zijnde van groot belang. Bijleveld: “Het proces dat moet leiden tot dit strategisch kompas kan ons als EU-lidstaten verenigen. Ook kan het de moeilijkheden overwinnen om te komen tot een operationele EU-inzet.
Sahel
Niet alleen het strategisch kompas kwam aan de orde. Er werd door de ministers van Defensie ook uitgebreid gesproken over Libië en de Sahel-regio.
Nieuwe (EU) militaire operatie
Daarbij werd uiteraard ingegaan op het voorlopig politiek over een nieuwe Europese militaire operatie ter implementatie van het wapenembargo voor Libië. Naast het hoofddoel van implementatie van het VN-wapenembargo blijft de nieuwe operatie zich ook richten op het bestrijden van mensensmokkel, oliesmokkel en training en monitoring van de Libische kustwacht.
Sterke EU essentieel
Bijleveld noemde een sterke en eensgezinde EU essentieel voor het leveren van een bijdrage aan de uitvoering van het wapenembargo. Zij stelde dat het van belang is dat de EU en de Europese lidstaten verantwoordelijkheid nemen en de regio’s rondom Europa bijstaan zodat zij voor de eigen veiligheid kunnen zorgen.
Doorontwikkeling EU-trainingsmissies
Bijleveld gaf verder aan dat Nederland zich zorgen maakt over de verslechterde veiligheidssituatie in de Sahel en een geïntensiveerde inzet vanuit de EU verwelkomt. De aangekondigde herziening van de Europese Sahel-strategie en de doorontwikkeling van EU-trainingsmissies zouden hier aan kunnen bijdragen vindt Nederland.
Pesco
De ministers van Defensie sloten de Raad Buitenlandse Zaken af met een discussie over de strategische evaluatie van de Permanent Gestructureerde Samenwerking (Pesco). Die wordt in 2020 uitgevoerd.
Investeer in EU capaciteiten
De Europese landen hebben onvoldoende capaciteiten om gezamenlijk de verantwoordelijkheid voor de veiligheid van Europa op zich te nemen. Om als Europese bondgenoten een evenwichtiger bijdrage aan de NAVO te leveren én te komen tot een sterkere EU, moet er wat Bijleveld betreft niet alleen worden ingezet op de ontwikkeling van een strategisch kompas. Er moet ook worden geïnvesteerd in de ontwikkeling van capaciteiten die de Europese landen zowel in NAVO- kader als in EU-verband kunnen inzetten.
EU defensiesamenwerking
Dat kan met behulp van Pesco, zo stelde Bijleveld. Het versterkt immers de Europese defensiesamenwerking en kan helpen om de tekorten in de nodige capaciteiten terug te dringen. In de toekomst, zo gaf de minister vanwege de discussie over de strategische evaluatie van PESCO aan, is daarvoor wel een nog betere prioritering nodig. Er valt dan nog scherper te focussen op het terugdringen van de capaciteitstekorten.
Doelstellingen Pesco van groot belang
Bijleveld riep tot slot op om gezamenlijk te investeren in het alsnog bewerkstelligen van een besluit over de participatie van ‘derde’ landen in Pesco. Voor het bereiken van de doelstellingen van Pesco acht Nederland dat van groot belang, zo stelde de minister.
Bron: Mindef
Foto: AVDD
