7 februari, 2025
BinnenlandOud-minister Hennis heeft Tweede Kamer onjuist geïnformeerd over burgerdoden in Hawija

Oud-minister Hennis heeft Tweede Kamer onjuist geïnformeerd over burgerdoden in Hawija
O

Informatie te laat en foutief
Volgens de commissie-Sorgdrager heeft voormalig minister Hennis van Defensie de Tweede Kamer meerdere keren te laat en onjuist geïnformeerd over het bombardement door Nederlandse F-16’s op de Iraakse stad Hawija in 2015. Dit blijkt uit een rapport dat na vier jaar onderzoek wordt gepresenteerd. Haagse bronnen hebben deze bevindingen gedeeld met RTL Nieuws, die berichten dat het rapport maandag 27 januari as aan minister Brekelmans van Defensie zal worden overhandigd.

Luchtbombardement en burgerdoden
In 2019 onthulden de NOS en NRC dat bij de luchtaanval op een IS-bommenfabriek zeker 70 burgerdoden vielen. Nederland had samen met de internationale coalitie afgesproken alleen luchtaanvallen uit te voeren waarbij geen burgerslachtoffers zouden vallen. De informatie van de VS, waarop Nederland zich baseerde, bleek echter onjuist. Door een blunder van het Amerikaanse onderzoeksteam bleek de aanval veel dodelijker dan aanvankelijk verwacht, maar de regering heeft jarenlang gezwegen over het incident.

Onjuiste en incomplete informatie
De commissie-Sorgdrager concludeert dat Hennis kort na de aanval geen melding maakte van de gevallen burgerslachtoffers, omdat ze eerst zeker wilde weten of het daadwerkelijk om burgers ging. Toen ze deze informatie alsnog kreeg, werd de Tweede Kamer te laat en onjuist geïnformeerd. Volgens de commissie werd de Kamer voorzien van incomplete en incorrecte details over het type F-16-missies, het proces van wapengebruik en het aantal burgerdoden. De commissie merkt op dat de Amerikaanse informatie, die een half jaar na het bombardement wees op mogelijke burgerdoden, nooit met de Kamer werd gedeeld.

Verkeerde veronderstellingen over het bombardement
Hennis en Defensie leken te suggereren dat de F-16-vlieger had kunnen besluiten het bombardement te stoppen, maar volgens de commissie is dat niet het geval. De wapens werden op grote afstand afgevuurd, en de vlieger had geen enkel zicht op de situatie op de grond. Ook werd er ten onrechte beweerd dat er voorafgaand aan de aanval overleg was geweest met een juridisch adviseur, en dat er simulaties en analyses waren uitgevoerd om de kans op secundaire explosies in te schatten. De commissie stelt dat dit niet het geval was.

Politieke gevolgen en reactie
De onthullingen over de burgerdoden veroorzaakten grote politieke opschudding. In 2021 werd na druk van de Tweede Kamer 4 miljoen euro beschikbaar gesteld voor schadevergoeding aan de nabestaanden. Daarnaast spanden elf Iraakse families een rechtszaak aan tegen de Nederlandse staat. SP-leider Dijk reageerde verontwaardigd op de bevindingen van de commissie-Sorgdrager en vroeg om een spoeddebat met minister Brekelmans. Het ministerie van Defensie heeft nog geen uitgebreid commentaar gegeven, maar noemt de kwestie een “zeer serieus onderwerp”. Na de presentatie van het rapport zal Defensie het document bestuderen en met een reactie komen.

Bronnen:

  1. NOS, “Burgerdoden door Nederlandse F-16’s in Hawija,” 2019.
  2. NRC, “70 burgers gedood bij luchtbombardement in Hawija,” 2019.
  3. RTL Nieuws, “Rapport commissie-Sorgdrager over bombardement Hawija,” 2025.
  4. SP, “Dijk vraagt spoeddebat over uitkomsten commissie-Sorgdrager,” 2025.

Tekst: Tweede Kamer / RTL / NOS / Redactie ODB
Afbeelding: Redactie ODB

ComputerComputer
ComputerComputer

Gerelateerd aan dit bericht: