Met een brief heeft het kabinet 25 februari 2021 in het openbaar erkentelijkheid en grote waardering uitgesproken aan de ex-leden van de ‘Stay Behind’-organisatie. En aan hun nabestaanden. De organisatie bestond in Nederland van 1946 tot 1992. Doel was tijdens een vijandelijke invasie en bezetting van Nederland verzetsactiviteiten uit te voeren in opdracht van de regering.
Leden van deze organisatie hebben zich jarenlang professioneel op hun verantwoordelijke en moeilijke taak voorbereid in het belang van Nederland. Dit bracht in meerdere gezinnen veel spanningen met zich mee. En het legde beperkingen op in de persoonlijke levens- en familiesfeer. De inzet verdient volgens het kabinet daarom de allerhoogste waardering.
Werkverband van (klein)kinderen
Officieel heette de organisatie Operaties en Inlichtingen (O&I). (Klein)kinderen van de ex-leden verzamelden zich in het Werkverband ‘Stay Behind’ en vroegen al langer om meer archiefonderzoek te doen naar de rol, verantwoordelijkheid en activiteiten van hun (groot)vaders.
De ministeries van Defensie en Algemene Zaken hebben met de vertegenwoordiging van het werkverband afgesproken dat er verder archiefonderzoek komt. Daarmee wordt gekeken of er nog onbekende gegevens zijn. De ministeries beoordelen daarna of die informatie gedeeld kan worden met de ex-leden van de O&I-organisatie en hun nabestaanden. Dat hangt af van wet- en regelgeving.
Eerder onderzoek
Over de organisatie O&I hebben voormalig minister-president Kok en voormalige minister van Defensie Voorhoeve onderzoek laten doen door historicus Dr. D. Engelen. Dit onderzoek is in 2005 openbaar gemaakt. Daarna kwam de ‘Stay Behind’-organisatie uitgebreid aan bod in publicaties en andere nieuwsuitingen.
KRO Reporter
9 september 2007 zond KRO Reporter een 50 minuten durende documentaire uit over Operatiën & Inlichtingen, waarin onthuld werd dat wapens en explosieven uit een geheim depot in de Scheveningse Bosjes in Den Haag in handen waren gevallen van de georganiseerde misdaad.[7] De zaak kwam aan het licht toen de politie in 1991 Sam Klepper en John Mieremet arresteerde. De Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst heeft de wapenroof – de grootste uit de Nederlandse geschiedenis – destijds in de doofpot gestopt om ‘ongewenste publiciteit in de Gladio-sfeer’ te voorkomen.
Met een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur wist Reporter ook een groot aantal geheime archiefstukken van O&I boven water te krijgen. Een deel van deze stukken is te vinden op www.reporter.kro.nl. De Kamerleden Teeven en Boekestijn (VVD) en Van Velzen (SP) stelden naar aanleiding van deze uitzending op 11 resp. 13 september 2007 Kamervragen.[8]
Tekst: MinDef / Redactie ODB
Foto: Wikipedia / NIMH / AVDD / Redactie ODB
