Het ministerie van Financiën heeft 2 juni jl. een 115 pagina’s tellende ombuigingslijst openbaar gemaakt. Het rapport behelst een reeks aan bezuinigingsmogelijkheden als inspiratiebron voor politieke partijen. Maar liefst 22 bezuinigingsideeën verzamelde Financiën voor Defensie, natuurlijk in conceptvorm, maar uiteindelijk dringen enkele maatregelen wel door.
Na een kwart eeuw van bezuinigingen zou je denken dat nog maar weinig te halen valt bij Defensie. Financiën denkt daar echter geheel anders over en somt 22 bezuinigingsopties op in deze ombuigingslijst. Als leuke disclaimer van deze blacklist meldt Financiën vooraf dat de lijst normaal gesproken niet openbaar wordt gemaakt en dat politieke partijen de ombuigingslijst kunnen gebruiken als input bij het opstellen van hun politieke verkiezingsprogramma’s.
Financiën ziet de informatie als “bouwstenen die politieke partijen kunnen gebruiken voor hun politieke keuzes”. Je zou ook kunnen stellen dat Financiën de politiek in haar keuzes probeert te beïnvloeden om uiteindelijk de verborgen politieke doelstellingen binnen te kunnen halen. Wie zich de afgelopen decennia heeft afgevraagd waar politieke partijen hun soms bizarre bezuinigingsmaatregelen vandaan halen, geeft publicatie van deze lijst gelijk antwoord op deze vraag.
Hoewel Financiën dus enerzijds zegt dat het de ombuigingslijst zo serieus neemt dat het de lijst slechts als bouwsteen voor de politiek ziet, probeert het zich ook in te dekken door te melden dat de lijst niets zegt over de politieke wenselijkheid of haalbaarheid. “Het gaat om een inventarisatie van technische mogelijkheden,” aldus Financiën in de volgende zin. Blijkbaar kunnen maatregelen die technisch mogelijk én tegelijkertijd onhaalbaar zijn, toch als bouwsteen dienen voor verkiezingsprogramma’s. M.a.w. je kunt het benoemen maar je hoeft het dan uiteindelijk ook weer niet uit te voeren. Stemgerechtigden, die niet goed op de hoogte zijn, kunnen denken dat de politieke ideeën hout snijden; dat is dus vaak niet zo.
De 22 bezuinigingsvoorstellen van Financiën op Defensie komen over als willekeurig en soms krankzinnig. Zo wordt, net nadat minister van Defensie Hennis heeft toegegeven dat Defensie Nederland niet meer kan verdedigen, als optie genoemd de inzetbaarheid van de krijgsmacht te verlagen. Dat levert volgens de rekenmeesters 200 miljoen euro op. De vraag is natuurlijk, waarom niet het opheffen van de gehele Landmacht wordt genoemd als optie.
Opvallend is ook dat Financiën internationale samenwerking ziet als bezuinigings-mogelijkheid. Doorgaans wordt door politici juist ontkend dat (internationale) samenwerking een veredelde bezuinigingsslag is. Volgens Financiën kunnen landen met taakspecialisatie “een kleiner aantal wapensystemen beter laten functioneren”, maar dat geldt alleen als er voldoende budget is. De Nederlandse krijgsmacht kan door het beperkte budget zelfs het huidige kleine aantal wapensystemen niet voldoende laten functioneren.
Een ander ideetje van de Nederlandse rekenmeesters geeft de volgende uitkomst: “Daarnaast zien wij mogelijkheden om de vlootomvang van een wapensysteem terug te brengen en om wapensystemen volledig af te stoten.” Zo wordt de optie doorgenomen van het afstoten van alle pantserhouwitsers en Patriot luchtverdediging. Maar wat men wil behouden kan natuurlijk met veel minder; bijvoorbeeld het aantal NH90 helikopters terug van 20 naar 12, of het aantal Apaches naar slechts 15.
Andere fijne opties die Financiën ziet is het samenvoegen van de Nederlandse marine met de Deense of Duitse zeemacht. Of die van de Nederlandse landmacht met Duitsland. Hetzelfde geldt voor het samenvoegen van de Nederlandse onderzeedienst met die van Noorwegen, en natuurlijk de JSF in een pool te doen samen met België en Denemarken. Al deze voorstellen hebben maar één doel en dat is om bestaande onderdelen verder uit te kleden onder de noemer van samenwerking.
In het verlengde daarvan kan Nederland volgens Financiën ook kiezen om onderzeeboten te vervangen door andere wapensystemen. Het ministerie denkt dat de verloren inlichtingencapaciteit kan worden opgevangen door oppervlakteschepen, onderwaterdrones en cybertechnologie. Je moet wel toegeven dat dit uiteraard lekker ‘smoelt’ in de toekomstige glossy verkiezingsprogramma’s. Dat een onderzeeboot meer inlichtingen kan verzamelen dan de voorstellen doen voorkomen wordt genegeerd. Andere fijne ideeën zijn het afstoten van de laatste twee fregatten met onderzeebootbestrijdingscapaciteit en uitsluitend te oefenen in eigen land.
Mening ODB
De ODB werd gewaarschuwd door leden dat deze merkwaardige lijst op internet te vinden was. Tijdens het lezen hiervan val je van de ene verbazing in de andere. Financiën gedraagt zich als een verzekeraar die woekerpolissen wil verkopen, en om deze te verkopen niet de juiste informatie verspreid. Al lezend is het gênant om te zien hoeveel onwetendheid deze beleidsmakers hebben op het gebied van Defensie. De ODB roept de politieke partijen op de bewuste lijst te negeren. Indien de politiek informatie wenst dan kan zij contact opnemen met vele partijen die wel kennis van zaken hebben waaronder de militaire vakbonden.
bron: Financiën/redactie ODB
